Bediüzzaman Said Nursi Hakkında İddialara Cevaplar -2
- Written by Genç Adam
- font size decrease font size increase font size
- Add new comment
ÖR20:
- Risale-i Nur adeta hz.musa nın asası gibi nereye vursa su çıkartıyor…
Bu ifade çok defa nurlar da geçer ve izahi bir çok defa yapılmıştır. Nasılki Hz. Musa asasını vurduğu
yerden suyu çıkarıyor. Nurlar da kâinatta baktırdığı her yerden iman nurunu çıkarıyor. Yani Allah’ın
varlık ve birlik delillerini gösteriyor. Bu teşbihten dolayı Nur külliyatında Allah’ın varlığını ispat eden
mevzuların toplandığı kitabın adı da Asayı Musa dır. Meselenin su çıkarmakla ilgisi yoktur burada
teşbih vardır. Ama maalesef iddiacı teşbihi anlayacak ince kavrayışa sahip degil.
ÖR21: Affet beni, ey affı büyük lütfü büyük Risale-i nur…ve benzeri ifadeler içeren şiire itiraz
edilmiş.
İnsanlar bir işi yanlış veya eksik yaptıklarında, muhataplarına “Affedersiniz, özür dilerim” gibi
ifadeler kullanır. Bu bir inceliktir. Bu söz ile “Gunahlarımı affet” manası arasında dağlar kadar fark
vardır. Çünkü Gunahları affedici olan Gaffar yalnız yüce Allah’tır. Ama madem iddiacının
muhakemesi bu kadar zayıf ikisini ayırt edemiyor o zaman hayatı boyunca hiç kimseye “Affedersiniz”
demesin. Çünkü bu söz ancak onu küfre sokabilir.
Hasan feyzi çokça şiirleri olan âlim ve şair bir zattır, yakın dönem Osmanlıca şiirlere çok güzel bir
örnek teşkil eden bu şiirdeki letafeti ve divan edebiyatının inceliklerini anlatmayı bu işin erbabına
havale etmek lazım. Eminim ki Mevlana da, Yunus Emre de, görülen Can, Yar, düğün günü gibi
kelimelerle anlatılan ilahi aşkı da anlamayıp şirk diyorlardır. Bu ham ve kaba fikirli insanların
nazarıyla bakılsa divan edebiyatında akidesi düzgün hiç kimse kalmaz. Söz sanatını, edebiyatı, teşbih
ve inceliği bunlara anlatmaya benim ilmim yeterli gelmeyeceğinden bu meselelerin izahını erbabı
olan edebiyatçılara havale ederim.
ÖR22: - Risale-i Nur'u gaye-i hayat edinen bir Nur Talebesi, yüz adam kuvvetinde olduğu ve yüz
nâsih kadar iman ve İslâmiyete hizmet ettiği, ehl-i hakikatça müsellem ve musaddaktır. Tarihçe-i Hayat (
163 )
Cümlesine itiraz edilmiş garib bir izah yapılmış. Burada ifade edildiği gibi bu eserleri okuyup
hayatlarının gayesi olarak bu eserle İslamiyet’e hizmeti gören bugün çok sayıda insan vardır. Bu
insanların yüz nâsih (yani nasihatçı anlamına gelir ki anlaşılmamış garip izahlara girilmiş)
İslamiyet’e hizmet ettiklerini ehli hakikat ifade etmektedirler.
“Ehli hakikatın şe’ni hakka taraftar olmaktır nefse değil.” diyeceğim ama bunu da anlamaz/yanlış
anlarlar diye korkuyorum. Bu iddiaların sahibi zatlar ehli hakikat olmadıklarından “hiçbir dünyevi
menfaat beklemeden, sırf rızayı ilahiye matuf, azami ihlas, azami takva ve azami derecede
sünneti seniyyeye muraatı esas alan Nur Talebelerini” anlamalarını beklemek onlara karşı
haksızlık olur.
ÖR23: O zaman o insaflı, adaletli zatlar bizi beraat ettirdiler, adliyenin adaletini gösterdiler…
İfadesine itiraz edilmiş,”Bediüzzaman Tağuti (Allah’a karşı isyankar) Türkiye Cumhuriyetinin
kanunlarını ve buna göre hüküm veren mahkemenin kararını beğenmiştir“ diye suçlanmaktadır.
Bediüzzaman insanlara Allah’a kul olmayı öğütlediği için suçlanmış kendi evlatları gibi gördüğü ve
sevdiği talebeleriyle birlikte bir câni gibi Denizli de zindana atılmış, idam istemiyle mahkemeye verilmiş,
hakların da her gün gazetelerde “İdam edilecekler” diye haberler yapılarak aileleri dahi psikolojik
işkenceye maruz kalmış, on bir ay süren maddi manevi işkenceli bir esaretin ardından masumiyetleri
tasdik edilmiştir.
Özet olarak anlattığım bu süreçte Bediüzzaman “o insaflı mahkeme heyeti verdikleri kararla,
mahkemenin olması gerektiği gibi adaletli davrandılar” demiştir. Hem adliyenin adaletini gösterdiler
cümlesiyle de bu konuda kendisinin de başta şüpheli olduğunu ama verilen kararla adaletli davranıldığını
ifade etmektedir. O dönem mahkemelerinde adalet kisvesi altında büyük zulümler yapıldığı bugün çok
kimsenin malumudur. Burada beğenilen kanunlar değil, heyetin adâletli davranışıdır. Hem bir insan
idam istemiyle yargılandığı kanunu nasıl beğenir, böyle mantıksızlık olurmu? El insaf !! iddiacı
meseleyi maalesef muhakeme edemeyerek yine yanlış anlamıştır.
ÖR 24: Nurcular öldükten sonra risale-i nurlarla hesap vereceklerini sanıyorlar…iddiası.
“…münker ve nekire risale-i nur la cevap verdiklerini merhum kahraman şehit hafız ali…” ifadesine
itiraz etmiş.
Haşa sümme haşa. Risale-i nurla hesap vermek başkadır Risale-i nurla Cevap vermek başkadır. Yine
anlamamış (veya aldatmış) .
Nurlarla cevap vermek nasıl olur? Örnekle açıklayayım;
Sual : “Men Rabbüke ?” (Rabbin kimdir ?)
Cevap: “Benim Rabbim olan Allah o zattır ki, yedi kat semayı ve arzı ve içinde ki dört yüz bin
nevi mahlukatı nihayetsiz kudretiyle kabza-i tasarrufunda tutar, kemali rahmet ile bu hadsiz mahlukatını
rızıklandırır, ihtiyaçlarının tedbirini görür, kemal-i sühületle onları tedvir eder, lütüf ve inayetlerle onları
ferahlandırır... Bütün bu kudret ve rahmet tecellileri, rızıklandırmalar, tedbir ve tedvirler ve inayet ve
lütüflar ... adedince Allah’ı kusurlardan tenzih ederim. SubhanAllah” ... yer binler sayfayı geçer. Cenabı
hak bana ve sizlere böyle rabbini en güzel şekilde tanıyan ve tarif eden bir cevap nasip etsin. Âmin.
ÖR25: SAİD NURSİ’DEN AMERİKA YA ÖVGÜLER İDDİASI
…Halbuki, bütün dinlerin etba'ları ise -hattâ en ziyade dinine taassub gösteren İngilizlerin ve eski
Rusların- muhakeme-i akliye ile İslâmiyete dâhil olduklarını ve günden güne, bazı zaman takım takım
kat'î bürhan ile İslâmiyete girdiklerini tarihler bize bildiriyorlar. {Haşiye: İşte bu mezkûr davaya bir delil
şudur ki: İki dehşetli harb-i umumînin ve şiddetli bir istibdad-ı mutlakın zuhuruyla beraber, bu davaya
kırkbeş sene sonra şimalin İsveç, Norveç, Finlandiya gibi küçük devletleri Kur'anı mekteblerinde
ders vermek ve kabul etmek ve komünistliğe, dinsizliğe karşı sed olmak için kabul etmeleri ve
İngiliz'in mühim hatiblerinin bir kısmı Kur'an'ı İngiliz'e kabul ettirmeye taraftar çıkmaları ve
Küre-i Arz'ın şimdiki en büyük devleti Amerika'nın bütün kuvvetiyle din hakikatlarına taraftar
çıkması ve İslâmiyetle Asya ve Afrika'nın saadet ve sükûnet ve musalaha bulacağına karar vermesi
ve yeni doğan İslâm devletlerini okşaması ve teşvik etmesi ve onlarla ittifaka çalışması, kırkbeş sene
evvel olan bu müddeayı isbat ediyor, kuvvetli bir şahid olur.} Hutbe-i Şamiye ( 23 - 24 )
Burada paragraf 1909 yılında yazılmış olan Şam emeviye camiinde verdiği hutbenin parçasıdır. Kısaca
akli muhakeme ile hiç kimsenin İslamiyet’ten çıkmadığını aksine diğer dinlerden hususen Hıristiyan olan
İngiliz ve Rusların tarihte bazı dönemlerde İslamiyet’e girdiğini ifade ediyor. Haşiye ile başlayan kısım
ise 45 sene sonraya bu hütbe matbaada basıldığı 1954 senesine aittir. Cereyan eden örnek hadiseler 1909
daki iddiayı destekler mahiyettedir.
İddiaya konu olan Amerika II. dünya savaşından galip çıkmıştır ve en kuvvetli devlettir. Yenidünya
düzeninde en büyük hasmı da Rusya’dır. Rusya dinsizliği esas alan Komünizm fikrini yayarak ve etkisine
aldığı ülkeleri kendisine katarak Dünyaya hâkim olmaya çalışmıştır. Haliyle Rusya’nın düşmanı olan
Amerika’da ”Düşmanımın Düşmanı, Dostumdur!” kaidesi ile hareket ederek dinsizliği yayan Rusya’ya
karşı özellikle İslam devletlerini desteklemiştir. Hatta Türkiye de çok partili sisteme geçiş, okullarda din
eğitimi verilmesine başlanması, kur’an kurslarının açılmasına müsaade edilmesi, imam hatiplerin açılması
vb. gibi İslamiyet namına atılmış güzel adımlar da Amerika’nın Türkiye ile imzaladığı ittifak
antlaşmalarına dayanarak yaptığı dayatmanın payı vardır. O dönem de İslamiyetten giderek uzaklaşan
Türkiye’nin kominizmin kanlı pençesine düşmesi çok yakın bir tehlike idi.
Bu tarihi gerçeklerden günümüze gelelim. Bediüzzaman’ın yaklaşık 60 yıl önce demiş ki Amerika’nın
aldığı bu vaziyet 45 yıl önceki sözüme delil olmuştur. Peki, meselenin bugünle olan ilgisini kuralım,
maalesef hiçbir ilgi kuramıyoruz. Çünkü yok. Bediüzzaman 52 yıl önce vefat etmiştir. O gün için bir
meseleye örnek olarak zikrettiği 5 devletten biri Amerika diye bugün Amerika’nın yeryüzünde döktüğü
kanları hoş görmüş, sempati ile bakmıştır demek, 52 yıl önce ölmüş birine bugün suç işledi demektir.
Madem iddiacı böyle antika bir mantığa sahip, olmuşken tam olsun Kızılderililerin, Mayaların da
katledilmelerini hoş görmüş, desteklemiş desin. Çünkü Bediüzzaman bugün dünyada olmadığı gibi o
günde dünyada değildi.
ÖR26:
-"Misyonerler ve Hristiyan ruhanîleri, hem Nurcular, çok dikkat etmeleri elzemdir. Çünki her halde
şimal cereyanı; İslâm ve İsevî dininin hücumuna karşı kendini müdafaa etmek fikriyle, İslâm ve
misyonerlerin ittifaklarını bozmaya çalışacak. Tabaka-i avama müsaadekâr ve vücub-u zekat ve
hurmet-i riba ile, burjuvaları avamın yardımına davet etmesi ve zulümden çekmesi cihetinde
müslümanları aldatıp, onlara bir imtiyaz verip, bir kısmını kendi tarafına çekebilir." Tarihçe-i Hayat
(499)
Kısa bir izah; Bediüzzaman bir kaç defa bu meseleye deyinmiştir ki Ruslar dinsizliğe dayanan
komünizmi esas alıp bütün kuvvetiyle semavi dinlere saldırıyor ( Sovyet Rusya da yıkılan ve mallarına el
konulan kilise ve camilerin sayısı binlercedir.) Müslümanlar ve Hıristiyanlar dinsizlik ortak
düşmanına karşı ittifak etmelidirler. Diye fikrini beyan etmiş ve hakikaten o dönemde böyle bir ittifak
sağlanmıştır. NATO ve benzeri yapılar bu dönemden kalma ittifaklardır. Ortak düşmana karşı bir uyarı
yapıyor diyor ki iki plan var. 1. Hıristiyan ve Müslüman ittifakını bozmaya çalışmak. 2.Dessas
düşmanımız olan Ruslar yoksul insanlara ezilmişlik edebiyatıyla yaklaşıp, sizinde zenginin malında
hakkınız var, hem zenginin malını fakire dağıtacağız gibi söylemleri ile propaganda yapıp onları kendi
safına çekmeye çalışıyorlar dikkat etmek lazım.
Hem o dönemde dönen dessas siyasetlere bir örnek olarak Nurlar da geçen bir hadise; Geçen sene Ruslar,
çoklukla hacıları hacca gönderip, onlar ile propaganda yapıp ki, Ruslar başka milletlerden ziyade
Kur'ana hürmetkâr diye, âlem-i İslâmı din noktasında bu vatandaki dindar millet aleyhine
çevirmeğe çalıştığı aynı zamanda ….Şualar ( 378 )
İzah; O sene Ruslar diğer Müslüman ülkeleri Türkiye aleyhine çevirmek için çok sayıda hacıyı hacca
göndermiş ve bununla biz Türkiye den daha ziyade İslamiyet’e yakınız ve taraftarız mesajı vermişlerdir.
Malum uzunca bir dönem Türkiye den hacca gitmek yasaklanmışken bir zamanda zemzem getirmek
yasaklanmış getirenlerin zemzemleri döktürülmüştür ki Ruslar da bu hadiseleri fırsat bilip aleyhte
kullanmışlar her neyse.
Mesele devletlerarası siyasetle ilgilidir, Bediüzzaman da bu meselede İslamiyet namına fikrini beyan
etmiştir. “Düşmanımın düşmanı, düşman kaldıkça benim Dostumdur” sözü bu meseleyi
özetlemektedir.
Kimileri Misyoner kelimesine takıla bilir; Misyonerler Hıristiyanlar içindeki en dindar kesimdir ki
kendilerine göre hak gördükleri Hıristiyanlık dinini yaymak için her türlü fedakârlığı yapıp dünyanın
dört bir tarafında Tebliğ faaliyeti yürütürler. O dönemde Hıristiyanlığı Komünizme karşı müdafaaya
çalışanlar bu hamiyetli zatlar olmuştur. Ama pek de başarılı oldukları söylenemez. Çünkü
Hıristiyanlıktaki pek çok hurafeyi, materyalist felsefeye dayanan komünizme karşı savunamamış
yenilmişlerdir. Bu yüzden o dönemde Müslümanlara kuvvet vererek desteklemeye çalışmışlardır.
Ör27: BIYIĞI SAKALA TERCİH ETME MEVZUSU…
Sakal meselesi: Öncelikle bu bir sünnettir farz değildir. Dileyen sakal bırakır mükâfatını alır dileyen
bırakmaz sevaptan mahrum kalır ama günahkâr olmaz. Sadece âlimlere, hocalara da mahsus değil herkese
sünnettir. Bu milletin yüzde doksanı sakalsızdır. Bunun önemli bir sebebi kılık kıyafet yönetmelikleriyle
sakalın yasaklanmış olmasıdır. Hem sakalı bıraktıktan sonra kesmekte haram olduğundan askerlik,
memuriyet gibi nedenlerle kesmek zorunda kalacağı da malum olduğundan pek çok kişi çekinmektedir.
“Bir şey tamamıyla elde edilemezse de tamamıyla terk edilmez” bir kaidedir. Yani “Bazı namazlarını
kaçıran adama ya tam beş vakit kıl ya da tamamıyla terk et” veya “Namaz kılmayan adama o zaman
orucu tutmayı da terk et” denilmez bu doğru değildir.
Resulullah sakalla birlikte bıyık da bırakmıştır ve sünnettir. Resulullah’ın sakalını bırakamayıp bıyığını
bırakan adama o zaman bıyığı da bırakma denilmez. Hem ”bazı âlimler sakal ve bıyığı birlikte kesmek
(kadınlara benzeyeceğinden) mekruhtur” demişlerdir.
“Bediüzzaman’ın bıyığını Resulullah (sav) ’ın sakalına tercih ediyorlar” demek ise tam bir cerbezedir.
Aldatmaktır. Hadi diyelim ki; bıyık bırakmak sünnet değil. Peki bıyık bırakmak haram mı dır?
Cevap : Degil. Mekruhmudur ? Cevap: Değil. Çünkü yasaklandığına dair hiçbir ayet ve hadis yoktur.
O zaman bıyık bırakan bunca insan ne diye suçlanıyor? Cevap: Aslında bıyık bırakmak falan bahane
insanlar Bediüzzamanı sevmekle suçlanıyor.
Ör28: KUŞLAR, ÇEKİRGELER VB. HAYVANLARIN VE BAZI OLAYLARIN RİSALE-İ
NURLA ALAKADAR OLMALARI MEVZUSU;
Risale-i nur dan tam bir tevhid dersi almış kişi bilir ki; kainattaki bütün sebepler bir perdedir, En
küçükten en büyüğe kadar bütün hadiselerde hakiki tasarruf eden kudreti ilahiye dir. Bütün hadiseler
doğrudan doruya külli irade denen Cenab-ı hakkın iradesiyle olur. Ve yapan bileceğine göre en küçük bir
atomdan en büyük bir galaksiye kadar her şeyin bütün zaman ve mekanlar da aldığı bütün haller
vaziyetler Allah’ın muhit (her yeri kuşatan) ilmi içerisindedir. Kâinatta tesadüfen veya kendi kendine
olan hiçbir iş yoktur. Kâinatta tesadüfe tesadüf edilmez.
Gökteki ve yerdeki her şey Allah’ı zikrederler. Yani vazifelerinin mükemmelen yapmaları onların bir
nevi ibadeti ve zikridir ki. Her mahlûkun hal diliyle yaptığı bu ibadete şahit olmakla vazifeli bir melek
vardır. Bu melek şuursuzca yapılan ibadetleri şuurluca Allah’a takdim eder. Hayvanlara nezaret edenler
ise onlara bir nevi çobanlık da yaparlar. Hem bazı meleklerde vardır ki çeşitli şekillerde insanlara görüne
bilirler. ( Buna delil hz. Cebrail çok defa sahabelere görünmüştür)
Hem Cenab-ı hakkın iki türlü konuşması vardır. Birincisi kelam sıfatından gelen vahiy ve ilhamlar.
İkincisi kudret ve irade sıfatından gelen konuşması, yani hadiselerin diliyle bizlere verdiği dersler.
Derken Allah bir karga gönderdi, ona kardeşinin cesedini nasıl gömeceğini göstermek için toprağı
eşeliyordu. "Yazıklar olsun bana, şu karga kadar olup da kardeşimin cesedini gömmekten âciz
miyim ben?" dedi ve pişman olanlardan oldu. (Maide 31) Ayeti buna örnek teşkil eder. Hem dualara
verilen cevaplar, depremler, seller vs. hep bu tür konuşmasına örneklerdir.
ء و اْلاَر ض Ô فَما بكَت علَيهِ م السما (duhan:29) ayeti kerimede geçiriyor ki “Ehl-i dalaletin ölmesiyle,
semavat ve zemin, onların üstünde ağlamıyorlar." Muhalif mana ile işaret ederki "Ehl-i imanın
dünyadan gitmesiyle, semavat ve zemin, onların üstünde ağlıyor." Yani: Ehl-i dalalet, madem
semavat ve arzın vazifelerini inkâr ediyor. Manalarını bilmiyor. Onların kıymetlerini iskat ediyor.
Sâni'lerini tanımıyor. Onlara karşı bir hakaret, bir adavet ettiğinden elbette semavat ve zemin, onlara
ağlamak değil, belki onlara nefrin eder, onların gebermesiyle memnun olurlar. Ve mefhum-u muhalif ile
der: "Semavat ve arz, ehl-i imanın ölmesiyle ağlarlar." Zira ehl-i iman ise (çünki) semavat ve arzın
vazifelerini bilir. Hakikî hakikatlarını tasdik ediyor. Ve onların ifade ettikleri manaları iman ile anlıyor.
"Ne kadar güzel yapılmışlar, ne kadar güzel hizmet ediyorlar." diyor. Ve onlara lâyık kıymeti veriyor
ve ihtiram ediyor. Cenab-ı Hak hesabına onlara ve onlar âyine oldukları esmaya muhabbet ediyor.
İşte bu sır içindir ki, semavat ve zemin, ağlar gibi ehl-i imanın zevaline mahzun oluyorlar.Sözler ( 638 )
Bu paragraftan anlaşılıyor ki; semavat ve semavat ehli insanların yaptıklarıyla alakadardırlar. Hatta bütün
mevcudat bu sırra binaen insanlarla alakadardır.
Şimdi aklımıza açılan bu pencereden meseleye bakalım, Bu hizmetin ifası esnasında, Allah katında
makbuliyetinin alameti olarak bazı fevkalede haller ve bir nevi ikramlar yaşanmıştır.
Bunlardan Kuşlar ve çekirge hadisesi, İnsanların Allah’ı inkar ettigi dolayısıyla mevcudatın
vazifelerini, ibadetlerini de inkar ettiği bir dönemde Allah’ın varlık ve birliğini ispat eden. Mevcudatı ve
hayvanatı abesiyetten kurtaran bu eserlerin yazılmasını bir nevi tebrik etmek manasında kuşlar,çekirgeler
ona karşı alaka göstermiştir. Eğer onlarda akıl yok onlar alaka gösteremezler derseniz, onların çobanları
hükmünde melekler bu alakayı gösterebilirler.
Meleklerin gıdası nur ve maneviyattır. Allah kelamının konuşulduğu yerlerde Allah’ın izniyle toplanırlar.
Belki de o gelenler kuş falan değil bizzat meleklerdir ki kuş şekline girmişler. Yazılan eserlere alaka
göstermiş bir nevi tebrik etmişler.
Gerçekleşen bazı olayların risale-i nur ile ilişkilendirilmesi mevzusunda depremler, yangınlarla ilgili
kısmını daha önce (ör:17) izah ettim. Tevafuk denilen günlük hayattaki bazı hadiseler (sobanın patlaması,
bardakların durup dururken kırılması, tencerenin altının düşmesi vs. gibi) ise Allah’ın hadiseler diliyle
konuşmasına örnek teşkil eder.
Aslın da bu tarz konuşma her daim ve herkes hakkında vardır. Ancak kuvvetli bir imana sahip, eşyanın ve
hadiselerin hakikatini kavraya bilen yüksek feraset sahibi kimseler bu konuşmayı her daim işitirler,
dersler alırlar. Bizler ise ancak ilahi kelamı beklediğimiz, hastalık,bela ve musibet (depremler, seller,
savaşlar vb.) anlarında ettiğimiz dualara cevap beklerken bu konuşmayı hissedebiliriz, işitebiliriz.
Allah’ın bu tür hadiselerle konuşmasını inkar eden Allah’ın Hz. Ademin kardeşini öldüren oğluna bir
karga ile ders vermesini, ona ne yapması gerektiğini öğretmiş olmasını da inkar eder. Dolayısıyla Maide
31 i inkar eder.
(İmanının kemaliyle her olaydan ders alan, ilahi konuşmayı her daim işiten Bediüzzaman hakkında bu
meseleyi –hâşa- deliliğine delil getiren kimselere Allah önce insaf versin, sonra hatalarından dönmeyi
nasip etsin. Âmin)
"Bir adam kemal-i imanı kazandığına, avam-ı nasın akıllarının tavrı haricindeki yüksek hallerini
mecnunluk, divanelik saymaları, onun kemal-i imanına ve tam itikadına delalet eder diye ferman
ediyor” (Bediüzzaman, 13. şua)
Ben her ne kadar izah etmeye gayret ettiysem de zihni şüphe ve vesveselerle dolu kişiler bu mevzuyu yine
akıllarına sığıştıramazlar. Onlar önce Risale-i nurlardan imani mevzuların derslerini alarak şüpheler den
kurtulmalıdırlar. Sonra parlak bir imanla anlaşıla bilecek buradaki ince meseleyi kavraya bilirler.
ÖR29:
Ebced ve cifir ilmi meselesin de; Ayetler niye Bediüzzaman’dan bahsetsin ? 1400 sene evvelinden
ayetlerin işaretine ve hz Ali nin ihbarına ne liyakatı var ? şeklinde bir soru zihinlerde kalmış..
İltifat Marifete Tabidir. Bazen sınırda düşman hattında bir saat nöbet, bir sene nafile ibadet sevabını
insana kazandıra bilir.
Bediüzzamanın söylediklerini önceden başka alimlerde söyledi, ve tarihte çok kimseler islamiyete hizmet
etmek için canlarıyla, mallarıyla, ilimleriyle mücadele verdiler. Tarihte üçyüz binden ziyade tefsirler
yazıldı, bulundukları dönemi aydınlattılar. İnsanlar onlardan istifade etti. Allah cümlesinden razı olsun.
Mükafatlarını fazlı keremiyle versin.
Bediüzzamanın ön plana çıkmış olmasının sebebi ise mücadelesini verdiği dönemin dehşeti sebebiyledir.
Nasılki küfre karşı yapayalnız olan Resulullaha ilk iman edenleri hürmetle anıyoruz. İslamiyet için cihad
edenleri, islamın ilk şehitlerini hürmetle yad ediyoruz. Çeşitli fitne dönemlerin de islamiyeti müdafaa
etmiş alimleri, müçtehid alimleri, mezhep imamlarını, hadisleri toplayıcılarını, muhafaza edenleri hayırla
yad ediyoruz. Bütün bu zatlar tıpkı diğer müslümanlar gibi Allah’a ve resulüne iman etmiş kimselerdi
ancak yaşadıkları dönemlerde yerinde yaptıkları işlerle Müslümanların gönüllerinde ve hafızalarında yer
ettiler. Bediüzzamanda bu zatların yolundan gitmeyi amaç edinmiştir. Kendi döneminde dinsizlik
hesabına İslamiyete, şeari islamiyeye ve sünneti seniyyeye saldıranlara boyun eğmeden onların bu milleti
dinsiz yapma uğraşlarını boşa çıkaracak bir iman mücadelesini vermiştir. Kimileri bu mücadeleden bugün
haberdar olduklarından ona karşı derin bir hürmet besliyorlar. Kimileri henüz haberdar değiller. Kimileri
ise ne amaçla yapmış olurlarsa olsunlar dinsizlik hesabına çalışan ve Bediüzzamana seksen yıldır düşman
olan komitelerin, örğütlerin ekmeğine yağ sürmekle meşkuller, kimileri de bunlara kanmış veya şüphelere
düşmüşler. Allahümme ihdina sıratal müstekim.
Kur’an bu nedenle sarihi değil, işari ve remzi tabakalarında bu hizmeti kusiyeden bahsetmiştir. Ebced
ilmiyle Bediüzzaman 33 işareti bulmuş ve yazmıştır. Bu konu zaten Ebced ve Cifir ilmi başlığında izah
edilmiştir.
Peki kur’an bir beşerden böyle bahseder mi? Diye sorsanız. Evet bunun numunesi kur’an da vardır. Ebu
Lehep ve hanımından, Tövbe Suresinde Tebuk Seferinden ihmal veya gevşekliklerinden dolayı geri kalan
üç sahabeden açıkça bahseder. Yine Kur’an da, Ebu Cehilden,Velid b Muğire'den, As b Vail'den isim
vermeden bahseder. Hz. Ebubekir den, Hz. Ali den aşereyi mübeşşereden yine Kuran işari bir şekilde
bahseder. Yine yasin süresinde geçmiş dönemlerde yaşamış Habibi Neccar dan bahseder. Daha pek çok
kişiden açıktan veya işari olarak bahseden Kur’an ne için işaret yoluyla bu asırdaki birisinden ve yaptığı
İslami hizmetten bahsetmesin ? Şüphesiz bu inkarın mantıklı bir cevabı yoktur. Bediüzzaman 33 ayette bu
işareti cifir ilmiyle göstermiştir.Kendi fikrini içtihadını ortaya koymuştur.Dileyen kabul eder dileyen
kabul etmez. Ama itiraz edip, böyle bir şey mümkün değil demek hezeyan olur. Çünkü buna delil
getirmesi gerekir. Hem bahsedilen ve bugüne kadar pek çok tefsirde geçen işaretleri de inkar etmesi
gerekir.
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Burada bu iddiaların sahiplerinin Taşıdıkları Art Niyetin anlaşılması için bazı örnekler vermeye niyet
ettim. Sonradan örneklerin sayısını ve izahları biraz daha genişletmeğe lüzum gördüm ama yinede bazı
mevzular eksik kaldı. Bazı mevzularda da izahı gereksiz gördüm. Ama izah edilen mevzuların sağlıklı
bir fikir edinmenize yeteceği kanısındayım.
Elbette ki Risale-i nur mesleği eleştirilere açıktır. Uygun bir zeminde ehil insanlarla tartışılır, yanlış veya
eksikler veya şahıslarından kaynaklanan hatalar izah edilirse düzeltilmesi için adımlar atılır.
Hem, ben risale-i nur hizmetini kesinlikle temsil etmiyorum. Bu hizmette en geriden gelen basit bir
talebeyim. Ama burada iddialara cevap vermeye asıl layık zatlar, nurların yüksek marifetullah dersleriyle
meşgul olduklarından ve bu tür iddialara gülüp geçtikleri “ risale-i nurları okumamışlar, anlamamışlar”
dediklerinden ve sevdiğim bir kardeşimin de bu iddialardan etkilenmiş olduğunu üzülerek görünce bu
izahları yapma ihtiyacı hissettim.
İşin doğrusu ilk başta Nurları eleştirmek için okumuşlar, anlayamadıkları akıllarına sığıştıramadıkları için
itiraz etmişler kanaatindeydim… Sonra bu kanaatin eksik olduğunu anladım, çünkü baktım ki basit bir
aramayla bulunan hadisler inkâr ediliyor, hem hadis ifadeleri kendi işlerine gelecek şekilde ketmediliyor.
Kasıtlı olarak risalelerde geçen cümlelere yanlış manalar veriliyor. Bazı kelimeler değiştiriliyor veya
yanlış lügat manaları verilerek mevzunun anlaşılması engelleniyor. En kötüsü ise Kur’an ayetleri mevzu
ile ilgisi olmayan durumlarda adeta araya serpiştirilmiş, arkasına sığınılmış. Bu kavga ederken Kur’anı
kafasına siper yapan haylaz çocukların yaptığına benziyor. Aynı zamanda tarihi bir tekerrüre de işaret
ediyor. Kanaatim o ki kıskançlık ve kin hissiyle hareket edilmiş.
Kıskançlıklarının sebebi altmış küsür dile çevrilmiş bu eserler yüzden fazla dünya ülkesinde okunuyor.
Ve bu eser okuyanlara İslamiyete hizmet aşkı kazandırıyor.
Birçok üniversitede doktora tezlerinin, makalelerin konusu olan bu eser kimi üniversitedeler de ders
kitabı olarak okutulurken kimi yerlerde de hakkında araştırma kürsüleri kurulmuş. Büyük çoğunluğu yurt
dışında olan onlarca sempozyumun konusu olmuştur. Bunun yanın da yüzlerce yıldır eğitimlerini devam
ettiren Yemen, Suriye, Pakistan ve daha pek çok yerde bulunan medreselerde de ders kitabı olarak
okutulmaktadır. Âlem-i İslam nurları bağrına basmıştır.( Acaba pervasızca bu iftiraları atanlar İslam
dünyasına mal olmuş hangi hizmetler yapmışlar. Hem bu kadar seveninin manevi nefretlerini üzerine
çekecek böyle bir işe hangi hisle girişmişler. Belki de onların en büyük başarısı Bediüzzaman a attıkları
iftiralarla ün yapmak olmuş. Ama ne kötü şöhret! )
Kinlerinin sebebi, Sert mizaclı ve kaba fikirlilikleriyle Haricilere benzeyen ve bu fıtratlarının sonucu
inceliklerini anlayamadıkları her şeyi inkâr eden ve bununla da kalmayıp kolayca insanları şirk ile küfür
ile damgalayan bu zatlar tasavvufa ve tarikata karşı büyük bir düşmanlık besliyorlar. Onların kalbi
coşkunlukla yaptıkları veya söyledikleri sözlerden dolayı onlara saldırmak istedikleri her defasında akli
delillerle onları bazı hatalarında mazur gösteren ve mudaafa eden risale-i nuru karşılarında görünce
haliyle nurlara karşıda büyük bir kin besliyorlar. Anlaşılan biriken kinlerini bu iddialarla kusmuşlar.
İfade etmeden geçemeyeceğim bir konuda risale-i nur meslegi ilmi ve ispatcı bir meslektir. Davasını
ispata çalışır. Bu meseleye ben tarafsız baktım eğer deliller gerçek ve akla, mantıka ve insafa uygun olsa
ikna olur bırakırdım bu işi. Ama hiçte öyle değil. Ortada büyük bir aldatmaca var. Dinsizliğe ve
komünizme karşı tevhidi savunmuş büyük bir İslam alimi olan Bediüzzaman aynı zamanda en zalim
hükümdarlara karşı Kur’an hakikatlarını haykırarak cihadın en büyüğünü yapmıştır. Ama gelin görün ki
bugün müşrik olmakla, sapıklıkla ve akli dengesinin bozuk olmasıyla suçlanıyor. Ya Rabbi hakkı
batıldan ayıracak yakinimizi arttır ve bu kimselerin kalplerindeki ve zihinlerindeki düğümleri çöz.
Onları sıratı müstakime hidayet et.Âmin.
Hem bu meselede kimileri ağza alınmayacak hakaretler savurmuşlar. Biz hiç kimseye hakaret etmeyiz.
Nurların meslegi Nezihane, Nazikane ve Kavli leyindir. Yani meseleyi kibarca izah edip, güzel sözle
iknaya çalışmaktır. Ama her Bediüzzamanı sevende Nur Talebesi değildir. Nurların ölçüleriyle hareket
etmiyor olabilir. Benim de bazı ifadelerim kimilerine sert gelebilir, ama niyetim hakikatı ifade etmektir,
hakaret değildir. Kusur varsa da benimdir.
Son bir mesele kaldı; Esasen bu iddiaların konusu olan bahisler risale-i nurlar içerisinde çok az bir
bölümü teşkil etmektedir. Yazılmalarının sebebi ise büyük baskılar, hapis ve işkenceler altındaki
talebelerin kuvve-i maneviyesini (moral ve motivasyon), şevk ve gayretlerini artırmak içindir.
Örnegin, Bediüzzaman 33 ayetin bu asra ve nurlara olan işaretlerini anlattıgı 1. şua aslında çok zaman
önce keşfedilmiş ama kimseye ders verilmemiş sonra Eskişehir mahkemesi çıkınca bu hakikatlar
talebelere moral olsun diye ders verilmiştir. Ekser bahisler böyledir.
Risale-i nurun büyük çoğunluğu ise; haşir, kader, peygamberlik, ruh, melekler, ene, mirac, içtihat bahsi ve
mezheplerin hikmeti gibi mevzular, tevhidi ispat eden Allah’ın varlık ve birlik delilleri, kainatta Allah’ın
isimlerinin tecellilerini gösteren tefekkür dersleri, kudret ve ilim gibi Allah ın sıfatları ve şuunatı ilahi
bahisleri, gençlere ikazlar, hastalara, yaşlılara ve mahpuslara teselliler, Peygamber efendimizin
mucizeleri, peygamberliğinin delilleri, sünnetine uymanın ehemmiyeti ve manevi kimliği gibi pek çok
mevzuyu içerisinde barındıran yaklaşık 6000 sayfalık bir külliyattır. İtiraz edilen bu gib konular toplamda
birkaç yüz sayfayı bulmaz.
Hem saydığımız bahislerle ilgili itiraz yok. Risale-i nur daki ilmi harikaları okuduktan sonra anlayıp,
kabul edilebilecek meseleler hiç bu derslerden bahsedilmeden aralardan seçilerek toplanmış eleştirilmiş.
Eğer niyet eleştirmek olsaydı bu güzel noktalarda nazara verilirdi, tabi o zaman tenkid ettikleri noktalar
çok sönük kalacak ve arada boğulacaktı.
Benim amacım zihni bulanmış kimseleri şüphelerden kurtarmaktır. Nefis ve Şeytanlarına Aldanarak bu
iddiaları ortaya atanlar içinde Rabbim den dilerim ki Hatalarını anlar yanlıştan dönerler İnşeAllah.
Şüphesiz Hidayet Allah’tan dır.
Rabbim size Hakkı hak bilip tabi olmayı Batılı batıl bilip içtinabı (çekinmeyi), Hakkın hatırını her
şeyden üstün tutmayı ve hakkı savunmayı nasip etsin.
Allah’ın Rahmeti Heva ya kapılmayıp Huda ya teslim olanların üzerine olsun.
******************************************************************************************************
Yazıda ve makalelerde cevabını bulamadığınız sorular için www.sorularlarisale.com Risale- Nura / Bediüzzamana Gelen
itirazlar ve cevapları başlıklarında güzel izahlar var. Burada bulabilir veya kendi sorunuzu sisteme sora bilirsiniz.
Bununla birlikte izahını istediğiniz meseleler için eynur1876@gmail.com adresinden bana ulaşabilirsiniz.
Bu dokümanı isterseniz bu meselelerin tartışılmış olduğu forum vb. yerlerde paylaşarak bu manaya hizmet edebilirsiniz.
Kaynak göstererek, alıntı yapabilirsiniz. Yalnız mümkünse konu bütünlüğü açısından bu yazıyı bütün halinde paylaşsanız yada
daha iyisi dokümanı paylaşınız. Zira bütünde olan tesir parçada bulunmaz.
******************************************************************************************************
BU MAKALELER www.sorularlarisale.com ADRESİNDEN ALINMIŞTIR. ALLAH ONLARDAN RAZI OLSUN
EK-1 İSTİGASE 1
Risalelerde, büyük zatların özellikle Gavsı Azamın himmet ve yardımlarından bahsediliyor. Ancak
birileri Allah’tan başka kimsenin himmet ve yardım etmesinin mümkün olmadığını dile getirerek,
bu hususu tenkit ediyorlar. Bu konuda ne dersiniz?
Yazar: Niyazi BEKİ (Yrd. Doç. Dr.), 23-11-2010
-Ehl-i sünnet alimlerine göre, vefatından sonra da Peygamber efendimizden ve yolunu hakkıyla takip
eden Salih kimseden himmet beklemek, onu duasına şefaatçı yapmak caizdir. Tevessül konusunda alimler
özel kitaplar yazmışlardır.
-Mümin olduğu halde, bir kimsenin “Allah gibi ben de hastalara şifa veririm, ben de insanları hasta
edebilirim, ben de onların rızkını verebilirim” türünden bir nane yemesi mümkün müdür?
Fakat, sebepler dairesinde bu konularda tasarruf etmekte ne gibi bir sakınca vardır?
Hz. Îsâ’nın şu sözleri bu söylediklerimizi doğrulamaktadır: “Size Rabbiniz tarafından bir mûcizeyle
gönderildim: Ben size çamurdan kuş şekline benzer bir şey yapar içine üflerim, o da Allah’ın
izniyle hemen kuş oluverir. Keza ben anadan doğma körü ve abraşı iyileştirir, hatta Allah’ın izniyle
ölüleri diriltirim. Evlerinizde ne yediğinizi ve biriktirip sakladıklarınızı da bilirim. Eğer inanmaya
niyetiniz varsa, elbette bunlarda sizin için alacak dersler vardır”(Ali İmran, 3/48).
-Bütün bu ayette-haşa- tevhit akidesine aykırı bir şey aramak mümkün mü? Bize göre hayatta olan
bir adamın elinden su içmek, tevhit inancına aykırı olmadığı gibi, ölmüş bir velinin elinden su içmek de
bir şirk olamaz. Çünkü, ne sağların ne de ölülerin hiç birisi yaratmaya kadir değildir. Allah’ın izni
olmadan bir çöpü bile kaldıramazlar. Bu mananın hâkim olduğu bir gönülde şirk aramak çok çirkin bir sui
zandır.
-Nitekim, Peygamberler dahil her insan başkasının yardımına başvurmuş ve baş vurmaktadır. Ve
bu yardımlaşma, asla Allah’ın hükümranlığına, hakimiyetine bir müdahale manasına gelmez. Hayattaki
insanların bu gibi tasarrufları bir şirk olmadığı gibi, ölmüş bir velinin –Allah’ın inayetiyle- yardımda
bulunması da bir şirk olarak değerlendirmek doğru değildir. Zira, sebepler dairesinde yapılan binlerce iş
vardır ki, hiç bir akıl sahibi onları şirk olarak kabul etmez. Bir doktora gitmek Allah’ın yaratıcılığı ve
yöneticiliğine aykırı olmadığı gibi, bir velinin de Allah’ın izin ve inayetiyle tasarrufta bulunması, tevhid
hakikatine aykırı değildir. Çünkü, velilerin bu tasarrufları da sadece sebepler dairesinde sözlü veya fiilî
duadan ibarettir
-Selefîcî kardeşlerimizin bir yanılgısı da ölü ile diri olanları ayırmalarıdır. Onlara göre, hayatta iken
birinin vesile kılınması caizdir, fakat öldükten sonra vesile kılınması ise şirktir. Oysa, diri olanlarda
zahiren görülen bir güç olduğu için onların vesile kılınması şirke daha müsait zannedilebilir. Kaldı ki,
“Allah yolunda ölenleri ölü sanmayın, onlar diridir” mealindeki ayette ifade edildiği gibi, şehitler diridir.
peygamberler de diridir çünkü, onlar şehitlerden çok üstündür. Şehitlik bir nevi velayettir. Şehitlerden
daha üstün mertebede olan veliler de vardır. Kur’an’da şehitlerin özelikle söz konusu edilmesi, onların
kendilerini ölü bilmeyecek derecede Berzah aleminde bir hayata mazhar olmalarındadır. Yoksa, bütün
ölüler diridir, çünkü asıl olan ruhtur ve o da zaten –Allah’ın izin ve inayetiyle-bâkidir.
-İslam inancına göre, ölüm hiçlik değil, yokluk değil, sadece bir yer değiştirmektir, bu fani hayattan
bakî bir hayata kavuşmaktır. Durum böyle olunca, ölüp öbür hayata geçmiş olan bir kimsenin ilk
hayatı ile ikinci hayatı arasında ne fark var ki? Şimdi Allah için düşünelim; bizim çok sevdiğimiz bir
yakınımız, sadece dünya hayatında iken mi hatırını sayıyoruz? Vefatından sonra artık gözümüzde
değersiz bir varlık mı olmaktadır? Bunu hangi vicdan kabul eder? Peki Allah’ın en sevdiği elçisi Hz.
Muhammed’i dünya hayatında iken –deyim yerindeyse- yere-göğe sığdırmazken, vefatından sonra onun
üzerine çizgi çekmesi, öldü diye bütün bütün değerden düşürmesi, adeta en büyük dostunu en âdi bir
konuma sokması mümkün müdür? Kaldı ki, ölümle insanlar Allah’ın huzuruna varıyorlar, daha da
yakınlaşıyorlar. Nitekim, Kur’an’da Rabbimiz sık sık “bana döneceksiniz” diye buyuruyor.
-İbn Mesud’dan nakledildiğine göre Resulullah(a.s.m) şöyle buyurdu: “..hayatım sizin için hayırlıdır,
siz (istediğiniz konuda benimle)konuşabiliyorsunuz ve size gereken cevaplar veriliyor. Ölümüm de
sizin için hayırlıdır; çünkü amelleriniz bana arz edilir; güzel amellerinizden ötürü Allah’a
hamdederim, kötü amellerinizden dolayı da sizin için Allah’tan aff dilerim”. Hafız Heysemî,
Bezzar’ın rivayet ettiği bu hadisin sahih olduğunu söylemiştir(bk. Zevaid, 9/24). Hadiste diğer ifadeler bir
yana “kötü amellerinizden dolayı da sizin için Allah’tan af dilerim” ifadesi, çok açık bir şekilde hz.
Peygamberin vefatından sonra da tasarrufunun var olduğunu göstermektedir. Zaten peygamberlerin veya
velilerin tasarrufları bir şefaat, bir dua ve benzeri yalvarışlardır.
-Bir a’rabînin konumuzla ilgili kıssası el-Utbî’den nakledilmiştir. Bu zat şöyle diyor: “Ben
Resulullah(a.s.m)’ın kabrinin yanında oturuyordum, Bir A’rabî geldi ve şöyle dedi: ‘Ya Rasulellah!
Ben Allah’tan şunları duydum:( Eğer onlar kendilerine zulmettikleri vakit sana gelip de Allah’tan
af dileselerdi sen de resul olarak onların affedilmesini dileseydin elbette Allah’ı -tevbeleri kabul
eden- pek merhametli bulacaklardı). Bu sebeple günahlarımın bağışlanması, seni Rabbimin
katında şefaatçi yapmak için sana gelmiş bulunuyorum”. Daha sonra Resulullah’ı öven bir şiir söyledi
ve dönüp gitti. O gittikten sonra gözlerime uyku bastı, rüyamda Resulullah(a.s.m)’ı gördüm, bana şöyle
emretti. “Ya Utbî! Git A’rabîye ulaş ve Allah’ın kendisini bağışladığını müjdele”(bk. İbn Kesir, ilgili
ayetin tefsir; Nevevî, el-Mecmu’, 8/274).
- Hz. Ömer anlatıyor: Hz. Peygamber(a.s.m) şöyle buyurdu:
“Âdem hata işlediği zaman. ‘Ya Rabbi! Muhammed’in hakkı için beni affetmeni istiyorum’ diye
yalvardı.” Hadisi, Beyhakî, Taberanî, Hakim rivayet etmiştir(bk. Hâkim, Mustedrek, II/615; Yususf
Nebhanî, Hucetullahi ale’l-âlemin, s. 210).
-Said b. Mensur’un bildirdiğine göre, Halid b. Velid şöyle demiştir: “Hz. Peygamber(a.s.m) umre
yaptığı sırada başını tıraş etti. İnsanlar onun saçını almak için birbirine yarışmaya başladılar. Ben
herkesten önce onun perçeminden kesilen saçı aldım ve şu takkemin içine koydum. Bu takke
benimle olduğu her savaşta zafer bana nasip edildi/Allah bana zafer nasip etti”(İbn Hacer, Fethu’l-
Bârî, 7/101).
-Hz. Halid’in bu davranış ehl-i sünnetin görüşünü desteklemektedir. Sahabenin Resulullah’ın saçınınsakalının
bereketinden istifade etmek, feyiz almak düşüncesiyle tıraş anında kesilen saç-sakalının kıllarını
saklamaları, Resulullah’ın(a.s.m) buna izin vermesi ve bugün İslam aleminde bunun binlerce yerde
bulunması tevessülün doğruluğunun en açık belgesidir. Hz. Halid’in “Bu takke benimle olduğu her
savaşta zafer bana nasip edildi/Allah bana zafer nasip etti” ifadesi, çok dikkatlice seçildiği ortadadır.
Yani, demek istiyor ki, “Benim savaşlarda zafer kazanmam benim şahsî becerilerimden ötürü
değildir. Bilakis Resulullah’ın(a.s.m) bendeki saçlarının bereketi hürmetine Allah bana zafer nasip
etti..”
-Bu konuda karşıt görüşlere yer veren, bir ölüden “sen benim bu işimi yap..” gibi bir tevessül şeklini
kesin olarak reddeden, onu şirk kabul eden Alusî, vefatından sonra da Resulullah’ı vesile kılmak ve
“Allah’ım! Peygamberinin yüz suyu hürmetine şu işimi yap” demekte bir sakıncanın olmadığını
söylemiştir. Alusi’ye göre, peygamberlerin dışındaki Salih insanların vesile kılınmasında da bir beis
yoktur.(bk. Alusî, Maide, 5/35. ayetin tefsiri)
EK-2 İSTİGASE
İstiğase ayrı, vesile ayrı bir şeydir. İstiğase yardım istemek anlamını ifade eder. Vesile ise gayeye vasıta
olan şeydir.
Güneş ve ay gibi hizmeti çok da olsa, Ka'be ve Hacerü'l-esved gibi mukaddes de olsa cansız veya
zevilukul olmayan bir mahluktan istiğase etmek caiz değildir.
Zevilukul olan kimseden istiğase etmek meselesine gelince, bakılır, kendisinden istiğase edilen kimse
salih ve mü'min değilse, ister gaib olsun kendisinden istiğase etmek caiz değildir. Fakat salih bir kul
olursa, huzurunda veya kabri başında olursa, şefaat dilemek maksadıyla ondan istiğase etmek caizdir.
Çünkü ölü olan kimse her ne kadar berzah alemine intikal etmiş ise de kendisine has bir hayatı vardır.
Peygamberimiz (sav) şöyle buyurmuştur: "Peygamberler kabirlerinde diridirler" (İbn Mâce, Cenâiz
65) Peygamberlerin, mezarlarında diri olduklarına bir delil de, Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve
sellem), mirac sırasında Mescid-i Aksa’da bütün peygamberlerin ruhlarıyla buluşması ve semada
karşılaştığı her peygambere selam verdikçe, peygamberimiz (Sallallahu aleyhi ve sellem)’in selamını
almasıdır. Yine Bedir savaşında ölmüş müşrikler hakkında da şöyle buyurdular: "Siz bunlardan fazla
işitmezsiniz; ancak cevap veremezler."
Ehli tasavvufa göre makam sahibi olan bir veli ister ölü ister uzakta olsun ondan istiğase edilir. O yardım
etme yetkisine sahiptir. Özellikle ehli tasarrufun yardımı dünyada olduğu gibi dünyadan göç ettikten
sonra da vardır, devam eder.
Vesile ise, demin dediğimiz gibi, gayeye yetişmek için vasıta olarak kullanıları şeydir. Bunların çeşitleri
vardır:
1- Cenab-ı Allah'ın isimlerini vesile kılıp tevessül etmek: İbni Mace, Hz. Aişe'den şunu rivayet etmiştir:
Hz Peygamber bir duasında şöyle buyurdular: "Allah'ım, temiz, hoş ve mübarek ismin hakkı için senden
istiyorum.”
2- Kendisiyle tevessül edilen zatın duasını vesile kılıp istemek.
3- Büyük ve salih kimsenin zatını vesile kılmak suretiyle tevessül etmek: Mesela, Allah'ım şu dileğim
yerine gelmesi için Peygamberi veya Ebubekir'i vesile vesile kılıyorum demek gibi, Hz. Ömer (ra)
yağmur duasında Hz. Abbas'ı (Peygamberimizin amcası) vesile kılarak şöyle dua etti: "Allah'ım, biz
Peygamber'in amcasını sana vesile kılıyoruz, bunun için bize yağmur yağdır” (Buhari).
4- İşlenen salih amelleri vesile kılarak tevessül etme: mesela, Allah'ım, senin için eda ettiğim şu hacc
veya şu ibadet sana vesile kılıyorum; şu musibetten veya şu beladan beni kurtar demek gibi.
Yukarıda saydığımız vesile çeşitleri İslam'da mevcuttur. Bunu İnkar etmek mümkün değildir. Vesile
edinilen kimsenin vesile edenden üstün olması gerekmez. Hz. Peygamber (sav) Umre'ye gitmek için izin
isteyen Hz. Ömer'e: ”kardeşim bizi duadan unutma” dedi. Hem de Veysel-Karani'nin kendisine dua
etmesi için Hz. Ömer'e emir verdi. Yalnız peygamberi veya herhangi bir zatı bağımsız olarak tasavvur
edip istiğase etmek, küfre kadar götürebilir. Buna dikkat etmek lazımdır. Yani Allah’ın sevgili kulu ve
Allah’ın izniyle bu işleri yapıyor diye bilmek ve istemek caizdir.Ehl-i sünnet alimlerine göre, vesilelikten
öteye geçmemek şartıyla, tevessül etmek caizdir.
Tevessülü tamamen haram sayanlar, haricîler ve onları taklit eden zihniyetlerdir.
Meleklerin insanları koruduğu bilgisi bizzat Kur’an’da vardır: “O insanın önünde ve ardında devamlı
sûretle nöbetleşerek görevlendirilen melekler vardır. Bunlar, Allah’ın emrinden ötürü, onu
koruyup kollarlar”(Rad, 13/11) mealindeki ayette bu gerçeğe işaret edilmiştir.
Meleklerin koruması şirk olmadığı gibi, başka mahlukların yardımları da, korumaları da şirk olmaması
gerekir. Yeter ki, bunları vesilelikten, sebeplikten, yaratıcılık vasfına çıkarmayalım. Çünkü, “kâinatta
Allah’tan başka hakikî müessirin olmadığı” gerçeği, imanımızın gereğidir.
Dinde vasıta, vesile var mıdır?
Hikmet; hayatta ve başarıda vazgeçilmez unsurlardan biri olduğu gibi, bütün varlıkların sevk ve
idaresinde de bir maya ve önemli bir kanundur.
İnsanlar; varlıklarını ve başarılarını, bu hikmet denen kaide ve kurala, riayet ve itibarla paralel olarak
elde ederler ve koruyabilirler.
Hikmet: Yaratıcı ve yaratılanlar arasında; sebebi, vesileyi ve vasıtayı zorunlu kılmaktadır.
Zira yaratıcının izzet ve büyüklüğü, kendisi ile varlıklar arasındaki münasebet ve denge, hikmetle
ilgilidir. Ayrıca varlıkların, yaratıcısına delil ve burhan olması ve onların bir kitap gibi ehil insanlarca
mütalaa edilip araştırılması ve en önemlisi de, insanların kendilerinin imtihan ve test edilerek dünyada ve
ahirette başarılarının esası, temeli ve alt yapısı; hikmettir ve hikmetle ciddi münasebettir.
Hikmetin nasip olduğu insanlar ise, varlıkların en şereflisi ve kıymetlisidir.
Bu esasa binaen varlıklar, eşya ve insan ile, yaratıcı arasındaki münasebet olgusunun genel adı, hikmettir.
Cansızlar ve canlılar arasındaki irtibatlar,
Yaratılma ve yaratma arasındaki perdeler,
Hastalık ve afiyet arasındaki sebepler,
Kulluk ve ona bağlı neticeler,
Tebligat ve hidayet arasındaki ilişkiler,
Ziraat, ticaret, sanat ve ibadetlerin, neticeleri ile münasebetlerinde hikmet esas olup, onun gereği olan
sebepler, vesileler ve vasıtalar, işin mahiyeti icabı olacaktır ve vardır.
Burada vasıtaların olması, hikmet açısından kudret ve izzeti ilahiyece lüzumlu olmakla beraber, Cenab-ı
Hakk’ın birliği ve celali de, bu vasıtaları müessiriyetten azletmektedir. Sadece ve sadece vesile olarak
kalmasını, hikmet icap ettirmektedir.
Demek ki vasıtalar, Allah’ın hakim ismi iktizasınca yaratılışın bir esasıdır.
İşte bu manadaki vasıtalar; mahiyeti icabı dinimizde de vardır ve gereklidir.
Mesela: Hidayetin vasıtası, peygamberlerdir.
Allah’ın peygamberlerine emirlerinin vasıtaları, meleklerdir.
Kelam-ı ezelinin vasıtaları, kitaplar ve suhuflardır.
Tecelliyatın ve tezahüratın vasıtaları, mucizeler ve sanatlardır.
Affın ve mükafatın vasıtası, ikramlar ve cennettir.
Kahrın ve cezanın vasıtası, hadler ve cehennemdir.
Ubudiyetin ve kulluğun vasıtası, ibadetlerdir.
Allah’a yaklaşmanın vasıtası ise, marifet ve takvadır.
O halde; vasıtanın olmadığı hiçbir yer, durum ve zaman yoktur.
Vasıtasız olan şeylerin idraki, anlaşılması ve münasebetleri bilinmez.
Buraya kadar anlattıklarımızda önemli olan nokta şudur: Bu vasıtaların; sadece vesileden ileri
geçmemesi, şeffaf ve nezih olması, hakikatleri perdelememesi ve örtmemesi, özellikle de, kul ile Allah
arasındaki münasebete kuvvet vermesi ve kesmemesidir.
Hakikatler ile, muhatapları arasındaki, hikmet icabı olan vasıtalar; kesif olup irtibatı keser ise, o zaman
hikmet ortadan kalkar ve mahsurlar meydana gelir. O vasıta, vasıta olma özelliğini kaybeder.
Mesela; bir matematik kitabı ile, talebelerin arasına öğretmenlerin girmesi, talebe ile kitabı kaynaştırır.
Muhabbeti artırır. İlme de kuvvet verir. Öğretmenler bu anlamda vasıta olarak bir yekun teşkil
etmektedirler.
Sanatkârlar; sanatlarla çıraklar arasında, maharetin intikalinde vasıtadırlar. Aksi halde sanatların ve
maharetlerin nesli kesilir ve güdük kalır.
Aynen öyle de; maneviyat büyükleri de Allah ile kul arasında, kulun rabbi ile münasebetini teminde ve
muhafazasında şeffaf vasıtadırlar. Bunların aradan çekilmesi kul ile Allah münasebetini bozar ve irtibatı
keser.
Ancak, vasıta olmak da kolay bir şey değildir. Bu işe ehil olmak ve erbabı olmak meselenin önemli
noktasıdır.
Yani matematik kitabı ile öğrenci arasına vasıta olarak, öğretmen girmelidir. Ancak bu, müzik öğretmeni
olursa, o işten hayır gelmez.
Hasta ile hastalık arasına hikmet icabı şeffaf vasıta olan doktor girmelidir. Ancak, doktor yerine
mühendis girer ise, ölüm meleğine hizmetten başka bir şeye yaramaz.
Nasıl ki göz ile eşya arasına, gözlükler giriyor. Kulak ile seslerin arasına duyma cihazları giriyor. Ve
bunlar vasıta olarak, gözleri ve kulakları avam olanların, daha iyi görmesini ve işitmesini temin ediyor
ise;
Aynen öylede, aklı ve kalbi avam olanların, hakikatlerle aralarına vasıflı ve ehil insanların girmeleri
onların marifetlerini ve faziletlerini artırır ve inkişaf ettirir. Manevi hayatlar nizam ve intizam altına girer.
Çünkü avam-ı nas çıplak hakikatleri göremezler ve idrak edemezler. Ancak vasıtalarla hakikatleri
algılayabilirler
Kur’an-ı Kerim’deki teşbihler, temsiller ve alışıla gelmiş misaller ve örnekler; insanlar ile, zorlanacakları
hakikatler arasında bir çeşit numaralı gözlük ve dürbün gibi kutsi ve şeffaf vasıtalardır.
Buna binaen vasıtayı inkar; hikmeti, yardımı, faydayı, nizamı, iyiliği ve maslahatı inkar ve yalanlama
demektir. Fıtrata ve hakikate zıt bir davranıştır.
Fakat her şeyin istisnası ve su-i istimali olduğu gibi; vasıtalar da zamanla deforme olmuş, yanlış
kullanılmış ve çirkin örnekleri maalesef zamanımıza kadar gelmiştir. Bunların düzeltilmesi ve nizama
sokulması veya tadil edilmesi icab ederken vasıtalık müessesesini toptan ve kotken yıpratmak ve inkâr
etmek vicdana sığmaz.
Islahı mümkün iken, ifnasını tercih etmek azim bir hata olur.
Demek ki vasıtalık; şeffaf cam gibi, hakikatle irtibatı sağlayan, münasebetleri nizam ve intizam altına
alan bir tensib-i İlahî’dir.
Her yerde olduğu gibi, dinimizde de vasıta vardır ve olacaktır. Ancak ruhbanlık tarzında kesif olan;
ilgiyi, alakayı ve hürmeti sadece kendine hasredip, hakikatler ve Cenab-ı Hak’la münasebeti kıracak ve
kesecek tarzda olan vasıtalar, bir nevi gizli şirktir. Bu anlamda vasıta, fıtratta ve yaratılışta olmadığı gibi,
dinimizde de yoktur ve olamaz.
İşte vasıtalara yukarıdaki değerlendirmeler açısından bakmak, bizleri hem fikir hem de muamelat
açısından ifrat ve tefritten korur, bütün duygu ve düşüncelerimizi sırat-ı müstakim olan orta yola çeker,
hayata istikamet, huzur ve saadet verir.
EK-3 EBCED VE CİFİR İLMİ NEDİR? ÖRNEKLERİ
Ebced ve Cifr İlminin Tarifi
Ebced düzeni "Arap alfabesinin ilk tertibi; harflerin taşıdığı sayı değerlerine dayanan hesap sistemi" ( İslâm
Ansiklopedisi, X/68.) şeklinde tarif edilmektdir. Bu sistemin, İbrânîce ve Ârâmîce'nin de etkisiyle
Nabatîce'den Arapçaya geçmiş bulunduğu ve Hz. Peygamber (a.s.m) devrinde de olduğu gibi kullanıldığı
bilinmektedir.
Ebced sisteminde yer alan harfler ve sayı değerlerini gösteren tablo :
Arapça, Eski Sâmi alfabesindeki harf sırasının sayı değerine göre tertiplenmesinden meydana gelen birinci
kelime. Bu tertip İbrâni ve Süryâni Alfabesindeki harfleri içine alır. İbâredeki kelimelerin sırası ve harflerin
rakam değerleri şu suretle gösterilmektedir.(Ebced) (Hevvez) (Hutti) (Kelemen) (Sa'fes) (Kareşet) (Sehaz)
(Dazig)Bu sekiz kelime bütün huruf-u hecâ denen yirmi sekiz harfi içine almış ve sıra ile eliften gayn harfine
kadar, birden bine kadar her harfte aşağıdaki sıra ile gösterildiği gibi değerler verilmiştir. Elif: 1, Bâ: 2, Cim:
3, Dal: 4, He: 5, Vav: 6, Ze: 7, Ha: 8, Tı: 9, Yâ: 10, Kef: 20, Lâm: 30, Mim: 40, Nun: 50, Sin: 60, Ayn: 70, Fe:
80, Sad: 90, Kaf: 100 Rı: 200, Şın: 300, Te: 400, Se: 500 Hı: 600, Zel: 700, Dad: 800, Zı: 900, Gayn: 1000
Şimdiki Arabçada alfabe bu sırayı tutmuyorsa da harflerin rakam gibi kullanıldığı zaman, yine eski sıraya
uymak için Ebced sırasını da devam ettirmişlerdir. Hem birbirine benzeyen harfler bu sırada dizilmiştir.
Eskiden İslâmlarda matematik ve fizikte bu harflerin rakam yerine kullanıldıklarını biliyoruz.
Ebced ve Cifr İlminin Meşruluğuna Genel Bir Bakış
Kur'an-ı Kerim ve Hadislerin anlaşılması hususunda üç ana görüş oluşmuştur.
Birinci Görüş: Kur’an ve hadisin zahir ve sarih manasından başka; batıni, işari ve remzi manası yoktur,
anlamak konusunda herkes müsavidir. Kur’an gayet basit ve sadedir. Herkes tarafından anlaşılır. Müçtehitlere,
alimlere, müfessirlere, belagatçılara lüzum yoktur. Teşbih ve temsil ifade eden ayet ve hadisler de zahiri üzere
anlaşılır, aynı ile tatbik edilir, derler. Bu görüş hem Kuran’a, hem sünnete, hem de akıl ve mantığa aykırı bir
görüştür. Bunun batıllığına işaret eden yüzlerce ayet ve hadisler vardır. Batıl zahiruyyun mezhebi buna örnek
verilebilir. Bu gruba girenler genelde sosyal açıdan akli ve zihni melekeleri inkişaf etmemiş bedevi ve
müptedi kesimlerdir. Psikolojik olarak daima bir karşı koyuş, dik başlı ve agresif bir hal içindelerdir. Tarihte
harici ve vehhabi geleneği bu guruba somut örnek teşkil ederler. İbni Teymiyye’nin eserleri, tecsim ve teşbih
ile ilgili fikirleri meseleye ışık tutar. Zaten en uç nokta olarak mücessime ve müşebbihe (Allah’ı
cismanileştirmek ve mahlukata benzetme hareketi) mesleği bu zahiriyyun mezhebinin bir sonucu olarak ortaya
çıkmıştır. Ebcet ve cifir ilminin meşruluğunu kabullenmekte zorlananlar, ekserisi bu gurupta olanlardır.
Tarihte tasavvuf ve tarikat mesleğini inkar edenler, işari ve manevi tefsirleri reddedenler, yine bunlardır. İslam
aleminin meşhur alimleri bunları kabili hitap görmeyip, fazla ciddiye almamışlardır. Zaten bunların mesleği
şiddet ve idraksizlik üzerine gider.
İkinci Görüş: Kur’an ve hadisleri tamamen anlaşılmaz görüp, hurufi ve batini manalar ile, zahir ve sarih
manasını inciten ve anlaşılmasını belli zümrelere havale edip, avam insanın nasibini tamamen ortadan kaldıran
batiniyyun mezhebidir. Bu mezhebe göre Kur’an, tamamen bir muammadır, kimse onun hakikatini idrak
edemez. Ayet ve hadislerin sarih ve zahir ifadeleri tamamen semboldür. Onun gerçek manaları işaridir, deyip;
emir ve yasakları bütünüyle inkar etmişlerdir. Mesela namaz için; insanın kalbi bir duası deyip, namazı
kılmamalarıdır. Bu mezhebin sapkınlığı ve batıllığı zahirdir. Batıl Hurufilik akımı buna örnek olarak
verilebilir. Ebcet ve cifir ilmini sui istimal edip ifrata kaçanlar ekseri bunlar olmuştur.
Üçüncü Görüş: Kuran ve hadisin zahir ve sarih manası asıl ve esas olmakla beraber, bunun yanında asıl ve
esasa uygun olan işari, remzi ve batini manaları da vardır, diyenlerdir.
Asıl ve esas manalar herkesin anlayacağı sarih ve zahir manalardır. Ama işari ve batini manalar ilim ve
kabiliyet ile idrak edilecek şeylerdir. Onun için Kur’an ve hadis idrak bakımından çok tabakalara ayrılan
insanların hepsine hitap eder bir mahiyettedir. Hadis-i şerifte varid olduğu gibi, her âyetin birer zâhir ve
bâtın ve her zâhir ve bâtının birer had ve muttalaı ve her had ve muttalaın çok şücun ve gusunu vardır.
(İbni Hibban, Sahih 1:146; el-Münavî Feyzü'l-Kadîr, 3:54 ). Ulûm-u İslâmiye buna şahittir. Bu meratibin
herbirinin birer derecesi, birer kıymeti, birer makamı vardır; temyiz lâzımdır. Lâkin tezahum
yoktur.(Muhakemat)
Bu hadisin de işaret ettiği gibi, Kuran ayetleri sadece zahir manasından ibaret değildir, onun çok manaları
vardır. Bir kısmı işari ,bir kısmı remzi, bir kısmı ebcet ve cifir ile anlaşılacak mahiyettedir. Burada, sadece
uyulması gereken; Kuran ve hadislere remzi ve işari mana verilirken, Kuran ve Hadisin sarih, zahiri ve genel
hatlarına zarar verip, incitilmemesidir. Ehli sünnet alimlerince yazılmış yüz binlerce lafzi, manevi ve işari
tefsirler buna örnek olarak gösterilebilir. Kuran ve hadisleri en sağlıklı ve istikametli anlayan ve sonraki
nesillere aktaran bu orta yol olan ehli sünnet ekolüdür. Ebcet ve cifir ilminin istikamet üzerine kullanılmasına
karşı çıkmamışlardır. Birçok ehli sünnet alimleri de ebcet ve cifir ilmini eserlerinde kullanmıştır. Deliller
bahsinde örnekleri ile izah edilecektir.
Kur'ân'ın her kelimesi ve kelimelerdeki her bir harf Allah'ın ilim ve iradesiyle, bilhassa belli maksatlar ve
manalarla seçilmiştir. Her harfin yerine göre özel bir vazifesi vardır. Allah’ın ilmi, ezeli ve ebedi olmasından,
onun kurmuş olduğu cümle ve kelimeler harf ve virgülüne kadar mana ve hikmet içerir. Fuzuli ve kışır
kelimeler bulunmaz, her yönü ile manidardır. Ama bu etraflı ve geniş manaları sıradan ve avam insanlar her
yönü ile idrak edemezler. Ancak ehil olan zatlar, bu hikmet ve manaları tahric edebilirler. Kimi zatlar ilmi
kuvveti ile, kimi zatlar kalbi kuvveti ile, kimileri de Allah’ın inayeti ile vehbi bir tarzda Kuran ve hadisin o
geniş ve ince manalarını keşif ile tespit ediyorlar. İnsanların hepsini anlayış, idrak ve hissediş bakımından aynı
ve eşit görmek ucuz komünist edebiyatıdır. Hem fıtrata hem sosyoloji ilmine hem de realiteye aykırı bir
tutumdur. Onun için Kuran ve hadisleri sadece zahiri lafzına indirgeyip, diğer ince ve latif remzi manalarını ve
onu anlamakta ehil olan mütehassıs zatları istihfaf edip inkar etmek, hamakat örneğidir.
Ebced ve Cifr İlminin Meşruluğu ve delilleri
Delillere Genel Bir Bakış
İslam fıkhında genel bir kaide olan “Eşya da asıl olan ibahattir” hükmü meselemizi gayet güzel izah edip
açıklığa kavuşturuyor. Yani eşya asıl ve esas itibari ile helaldir, ta ki haram olduğuna dair bir ayet ,bir hadis
veya icma-ı ümmet bulunmasın. Yani haramlılığına dair bir ayet bir hadis bir icma-ı ümmet yoksa, her şey
helaldir. Bu genel kaide ışığında bakıldığında ebced ve cifir ilminin haram olduğuna dair hiçbir delil
olmadığına göre, helal olduğu sabit oluyor. Şayet böyle olmamış olsa, bugün beşeri ilimlerin hepsi haram
olması gerekirdi. İmam Gazzali mantık ilmini İslam ilimleri içine dahil etti diye bir çok cahil, karşı çıkmıştı.
Anck daha sonra İslam ilimlerinin vazgeçilmez bir alet ilmi oldu ve çok hizmet etti.
İslam ve Kur'an, geçmiş dinlerin ve kültürlerin olumlu ve hak olan yönlerini tasdik eder, olumsuz ve batıl olan
yönlerini ise tashih eder. Mutlak olarak geçmişi silip atmaz. Zira beşeriyette tekamül ve teraküm tedrici olarak
gelişir. Her dönem ve mekan bir katkı sağlar. Sonraki dönemler de o katkılara katkı yaparak gelişirler. Böyle
olunca, ebced ve cifir ilminin eski din ve medeniyetlerden İslam’a intikal etmesi İslamiyet ile çelişmez.
Önemli olan bu gibi ilimlerin İslam ruhu ve özü ile çakışıp çelişmemesidir. Yani farklı medeniyet ve
kültürlerden İslam’a intikal eden her şeye kötü ve batıl demek yanlış bir tutumdur. Mesela alet ilimlerden olan
mantık, matematik, vs gibi ilimler hep yabancı kökenli ilim dallarıdır. Ama şimdi İslami ilimler içinde
vazgeçilmez birer alet ilmidirler. Onun için ebced ve cifir ilminin Yahudi ve Hıristiyan menşeli olmasını hata
ve yanlış gibi lanse etmek, ilmi bir tutarsızlıktır. Sonuçta Yahudilik ve Hıristiyanlık şimdiki hali ile muharref
olabilir ama köken itibari ile onlar da semavi dinlerdi. İmam Bûni, Şems-ül Maarif adlı eserinde bu ilmin
aslının Süleyman Aleyhisselâm'ın veziri ve celb ilmi âlimi Asaf bin Berhiya'ya dayandığını kaydetmiş.
Ebced ve cifir ilmi bir alet ilmidir. Tarihçiler, edebiyatçılar, alimler, arifler tarafından da kullanılıp bir şekil
verilmiştir. Yoksa tarihte sadece İbn-i Arabi hazretlerine has bir muamma, bir sır değildir. Geçmişte bu ilmin
mutemet alimler tarafından kullanılıp şöhret bulması bu ilmi acaiplikten kurtarır.
İslamda bir şeyin meşruluğunun ve ya haramlılığının usulü ve tarzı bellidir. Bunun dışında söylenen laflar lafı
güzaftır. Bir şeyin haram olup yasaklanması için İslamda şu üç delilden biri ile yasaklanması gerekir.
Birinci olarak Kur'an’nın sarih ve muhkem bir ayeti ile yasaklanmasıdır. Şayet ayet mana bakımından sarih
ve muhkem değilse, yani yoruma açık ve içtihada elverişli ise, haramlılığı düşer. Fihi nazarun olur.
İkinci olarak, Peygamber efendimizin sahih ve açık bir hadisi ile men edilmiş olması gerekir. Burada da
mananın açık, senedin sahih olması gereklidir. Zira İslamda haram ve helale konu olan ayet ve hadislerin
muhkem olma şartı vardır.
Üçüncü olarak, İslam alimlerinin ittifak ile o şeye haram demesi gerekir. Bu delil de derece bakımından
Şeriatta Ayet ve Hadisten sonra gelir. Bu delili destekleyen ayet ve hadisler fıkıh ve usul kitaplarında
teferruatı ile beyan edilmiş.
Öyle ise ebced ve cifir ilminin bu üç delilden hangisi ile açık ve net bir şekilde yasaklandığını ebced ve cifir
ilmini haram sayanlar göstermeleri gerekir. Zira müddei iddiasını ispat ile mükelleftir. Ama helal olan bir
şeyin ispatı gerekmez. Yukarda da denildiği gibi eşyada asıl olan helal olma halidir. Öyle ise Ebced ve cifir
ilminin haramlılığına dair bir muhkem ayet ve hadis gösterilemiyorsa, helalliği sabit olur.
Kuran Açısından Ebced ve Cifir İlmi
Kuran-ı Kerim de ebced ve cifir ilmi haram ve helal noktasından sarih ve zahir bir şekilde zikredilmemiştir.
Ama Hadis-i şerifte varid olduğu gibi, her âyetin birer zâhir ve bâtın ve her zâhir ve bâtının birer had ve
muttalaı ve her had ve muttalaın çok şücun ve gusunu vardır. (İbni Hibban, Sahih 1:146; el-Münavî Feyzü'l-
Kadîr, 3:54.) Bu hadisten de anlaşılacağı üzere her mesele Kuranda sarih ve zahir bir şekilde ifade
edilmemiştir. Bazıları remzi, bazıları hafi, bazıları işari, bazıları da sarih ve zahir olarak beyan edilmiştir. Biz
kalkıp sadece sarih ve zahiri ölçü alıp diğer ince ve latif manalarını inkar edersek, bu, Kuran ve sünnetin
ruhuna ve özüne aykırı olur. Aynı zamanda İslami ilimlerin ekserisini de inkar etmemiz gerekir. Zira çok
ilimlerin meseleleri zahirperestlerin zannettiği gibi sarih ve zahir olarak Kuran ve Hadiste geçmiyor.
Mezhepler, meslekler, meşrepler hepsi davasını ve fikirlerini Kuran ve sünnetten istinbat ve istihrac
etmişlerdir. Bunların ekserisi de Kuran ve sünnette hafi ve remzi olan fikir ve manalardır. Zaten içtihat ve
belagat avam insanların Kuran ve hadiste göremedikleri ince ve latif manalardan ibarettir. Bu ince ve latif
manalar zaten ayetin kıvrımlarında dürülü olarak vardı. Müçtehit ve müceddidler ise ilmi ve manevi kuvveti
ile o kıvrımları açıp, avamın nazarına izhar ediyorlar. Yoksa Kuranda ve sünnette olmayan şeyleri hariçten
içine sokmuyorlar. Örtülü ve hafi olan manaların üstünü ilmi ile açıyorlar. Bunu yaparken de Kuran ve hadisin
sarih ve zahiri manasını incitmeden, kırmadan yapıyorlar. Yani bir usul ve metot dahilinde yapıyorlar. Bu usul
ve metodun ana hatları yine Kuran ve Sünnetten alınarak yapılıyor.
Diğer bir husus Kuran insanlık için mutlak zarar olan şeyleri sarih ve zahir olarak haram kılmıştır. Sihir, büyü,
kumar, fal gibi şeyler sarih ve zahir olarak men edilmiştir.Ama ebced ve cifir ilmi o dönemde bilinmesine
karşın, hakkında bir hüküm verilmemiştir. Üstelik ebced ve cifir ilmini Yahudilerin Müslümanlar aleyhinde
kullanmasına rağmen. Demek kemale ulaşmış Kuran, açıkça ebced ve cifir ilmini men etmedi ise, helal olduğu
sabit olur.
Ebced ve Cifir ilmini belki Kuran ve Sünnetin sarih ve zahirinde göstermek mümkün olmayabilir ama remzi
ve işari yönünde istihrac ve istinbat etmek pekala mümkündür ve caizdir. Bununla ilgili Abdulkadir
Badıllı’nın çalışmasından birkaç örnek verelim.
Birincisi: Kur'an-ı Hakîm'de, Rabb-i izzet bütün haşmet ve heybetiyle (En'am Sûresi âyet: 59) yani "Yaş ve
kuru ne ki varsa mutlaka Kitab-ı Mübîn'de mevcuddur." diye ferman ediyor.
O halde ve elbette Cifir ve Ebced ilminin esasları da Kur'an'ın işarı ve remzî mânalarının perdeleri altında
bulunmaktadır denilse herhalde hata olmaz. Çünki "Kitab-ı Mübîn" bir kavle göre Levh-i Mahfuz, diğer kavle
göre Kur'an-ı Kerim'dir. Hakikatta her iki kavlin neticesi de aynı kapıya çıkar. Diyelim Kitab-ı Mübin'i biz
Kur'an değil de, sadece Levh-i Mahfuz kabul ettik. O durumda, Levh-i Mahfuz'da Kur'an dahi mevcud
olduğundan yine netice bir olur.
Hem "Biz Allah-u Teâlâ hiçbir şeyi bırakmadık, illâ onu Kitab'da yazmışız." En'am Sûresi, âyet:38) Şimdi bu
âyetteki "Kitab" lâfzı da, yine ya Kur'an'dır, yahutta Levh-i Mahfuz'dur. Netice olarak üstteki âyetin aynı
mânasındadır.
İkincisi: Kur'an-ı Hakîm bir çok âyetlerinde, her şeyin hesaplı, kitaplı olduğunu, sayı ve adetlerinin malum ve
muayyen bulunduğunu ve saire, sık sık ilân etmektedir.
İşte biz de o âyetlerden bazılarını buraya kaydetmek istiyoruz:
Hem herşeyi biz, İmam-ı Mübîn'de saymışızdır." (Yasin Sûresi âyet: 12)
Allah-u Teâlâ; yere, yani toprağa giren ve ondan çıkan, göklerden inen ve yerden göklere yükselen herşeyi
bilmektedir."(Hadid Sûresi âyet: 4)
Herşeyin hazinesi ancak bizim yanımızdadır. O hazinelerden indirdiğimiz herşey belli bir miktar
dahilindedir." (Hicr Sûresi âyet: 21)
Herşey Allah'ın yanında belli ve muayyen bir ölçü iledir." (Ra'd Sûresi âyet: 9)"
Ve daha bu mânadaki âyetler çoktur.
Görüldüğü üzere bu âyetler sayıdan, adetten, miktardan ve ölçülerden bahsediyorlar. Elbette bunların sarih
mânalarıyla Allah'ın azametini, kudretini ve lâtifliğini ilân ederek, imanın takviyesine medar olma ciheti
herşeyin başındadır. Amma aynı zamanda lisan-ı hal îmalarıyla da; insanları ölçü, miktar ve sayı hesablarına
teşvik edici bir hal gösteriyorlar gibidir. Elbette Cifir ve Ebced ilmini de manevi olarak irade etmişlerdir
denilebilir.
Üçüncüsü: Hadîste ona işaret olduğu gibi; Kur'an'daki ondört sûrenin başlarındaki mukatta' harflerin çeşitli ve
sırlı ve gizli mânalar olduğu halde, Cifir ve Ebced hesaplarıyla da bir vecih ile alâkadar oldukları
muhtemeldir. Çünki bazı yüksek âlimler o yolda kanaat izhar etmişlerdir. İleride örnekleri gelecektir.
Dördüncüsü: Eskidenberi Kur'an'ın bu mukatta' harflerinden başka, sair kelimatından ve harflerinden Ebcedî
ve Cifrî hesabla bazı istihracların yapılmış olması ve çoğu zaman bu istihraçların mutabık ve doğru çıkması
dahi, Kur'an'ın kâinatı içine alan ilminin ve mânaların denizleri içinde elbette şu Ebced ve Cifir ilmi dahi
müraat edilmiş olduğu anlaşılmakta ve hususî şekilde hissedilmektedir.
Yukarıdaki verilen örneklerden de anlaşılacağı üzere bir çok ayetin esas ve ruhunda aritmetik değerler nazara
veriliyor. Ebcet ve Cifir ilminin de esası ve ruhu aritmetik değerlerdir. Önemli olan bu ilmi Kuran’nın o eşsiz
belagat ve icaz kıvrımlarında saklı olan değerlerin çıkarılmasında bir alet ve vasıta olarak kullanmaktır.Said
Nursi , İbn-i Arabi, gibi İslam alimlerinin yaptığı aslında budur.Yoksa hariçten ve Kuran ve Sünnetin malı
olmayan şeyleri Kuran ve Sünnete dahil etmek demek değildir. Kuran ve Sünnette var olan gaybi değerleri
bazı vasıtalarla açığa çıkarıp Kuran ve sünnetin mucizeliğini insanların nazarına izhar etmek en güzel ve hoş
bir hizmettir. Zira Kuran insanların yazdığı ruhsuz ve kışırlı sıradan bir kitap değildir. Allah’ın ezeli ve ebedi
isimlerinden süzülüp gelen, her cümle ve kelimesi mucize ve öz olan İlahi bir kelamdır. Böyle olunca Kuran
bütün zaman ve mekanları içine alan ve o zaman ve mekanlara mesajı olan bir kitaptır. Kuranı hakkı ile
bilemeyen ve anlayamayan nadanlar onu ve emir ve yasakları bildiren sıradan bir mecmua olarak görüyor.
İmam-ı Azam nasıl ilmi kuvveti ile bizim gibi avamlara gayb hükmünde olan Kuran ve Hadislerin derununda
bulunan gizli ve işari hükümleri içtihat vasıtası ile çıkarıp bize bildiriyor. Zira avam insanların ilmi kuvveti
olmadığı için Kuran ve hadisin muhtevasında var olan hafi ve işari hükümleri rasat edemiyor, göremiyor.
Onlara gayb hükmünde kalıyor. Ama ilmi ve istidatları inkişaf etmiş müçtehitler ise rahatlıkla o hafi ve işari
ahkamı görüp çıkarabiliyorlar. Şimdi biz kalkıp, zahirde görünmeyen bu hükümler için, nereden çıktı bu
manlar, deyip inkar etsek, ne kadar cahillik olur. İşte aynen bunun gibi, manevi olarak terakki etmiş, velayet
makamlarına çıkmış bazı zatlar, İmam Azam gibi Kuran’ın belagat kıvrımlarında saklı olan ve herkese
görünmeyen, avama nispeten gaybi sayılacak bir takım haberleri, bazı alet ilimler vasıtası ile tahric ediyorlar
ve insanların nazarlarına sunuyorlar. Dolayısı ile gaybı kendi başlarına, Allah’tan bağımsız olarak bilmiş
değiller. Şayet Allah Kuran ve sünnete o ahkam ve işari manaları koymasa idi, ne İmam Azam ne de Said
Nursi o ahkam ve manaları bilebilirlerdi. Ama bazı nadan zahir hocalar bu inceliği bilemedikleri için itiraz
edip hücum ediyorlar. İşte Risale-i Nurdaki ebcet ve cifir vasıtası ile verilen bir takım gaybi haberler bu
nevdendir. Yani Kuran ayetlerinin kıvrımlarında dürülü bulunan hafi manaların izharından ibarettir. Ama
herkes bu mevkii ve makama ulaşamadığı için hususiyet istiyor. Nasıl ki bir doktor ile sıradan bir adam insan
gözünü incelese ve baksa, doktor, ilmi münasebeti ile gözün çok ince ve latif özelliklerini görür ve anlar,
sıradan adam ise gözün kaba hatlarını ancak bilir. Doktor o adama gözün inceliklerinden bahsetse, adam inatçı
ve cahil ise, inkar eder. İnsaflı ve şuurlu ise, o doktora tabi olur. İşte o sıradan adam için gözün ekseri kısmı
gaybi hükmündedir, doktor için ise zahiri ve sarihtir.Kuran uzmanları için zahir ve sarih olan şeyler bize
kapalı ve hafi olabilir. Bizim açımızdan gayb hükmünde olan şeyler onlar açısından zahir hükmündedir. Gayb
konusu ayrı bir makale konusu olduğundan burada tebei olarak bahsedildi.
Hadis Açısından Ebced ve Cifir İlmi
Hadis kaynaklarında tıpkı Kuran da olduğu gibi sarih ve zahir olarak itiraz edenleri susturacak derecede bir
netlik ve açıklık yoktur. Ama meşruluğunu reddeden ve haramlılığına işaret eden en ufak bir emare de yoktur.
Yani ebcet ve cifir ilmine mubah, hatta müstahsen nazarı ile bakabiliriz. Kuran’ın i’cazına olan hizmetinden
dolayı müstahsen sınıfına girer. Zira çok evliya ve alimler bu ilim ile Kuran’ın latif ve sırlı i’cazlarını gösterip
ilan etmişler..
Konuya girmeden önce bazı hadis usulü kaidelerine işaret etmekte fayda vardır. Zira ihtilafların ve
idraksizliklerin ekserisi usul ilmini nazara almamaktan ileri geliyor. Onun için usul esasa mukaddemdir
denilmiştir.
İtikat ve had cezalarına konu olmayan bir takım senedi zayıf hadisler tergib ve terhib, amellere teşvik, bazı
ilimlere iştiyak verme noktasından kullanılmasına İslam alimleri olumlu bakmışlardır. Bu yüzden senedi zayıf
diye hadisleri inkar etmek doğru değildir. Ama itikat ve hukuk gibi önemli konularda delil ve kaynak
olamazlar. Ebced ve Cifir konusu itikat ve hukuk sahasına giren konular olmadığı için, senedi zayıf hadisler
delil ve kaynak olabilirler.
Hadisleri, meşhur hadis alimlerine ve eserlerine nispet ederek, hadisin sıhhatine ve senedine karar vermek
yanlış olur. Zira İmam Buhari’nin sahihinde de senedi zayıf olan hadisler olabileceği gibi Buhari kadar şöhret
bulmamış hadis alimlerinin eserinde de sahih ve mütevatir hadisler bulunabilir. Senet ve sıhhat ölçüsü şöhrete
bakmaz. Bu yüzden ebcet ve cifir ile ilgili hadislerin meşhur hadis eserlerinde olmaması sıhhatine zarar
vernez.
Bazı mezhep imamları, hususen Ahmet ibn-i Hambel senedi en zayıf hadisi en kuvvetli rey ve içtihada racih
görür ve ona göre fetva verir. Hanefi mezhebi ise kuvvetli içtihadı, senedi zayıf hadise tercih edebilir. Bu
yüzden ameli açıdan farklı içtihat ve mezhepler ortaya çıkmıştır. Bu tip fer’i konularda ittifak aranmaz. Onun
için ebcet ve cifir ilmine karşı çıkan makbul imamlar da olabilir ancak bu, ilmin batıl olmasına kafi değildir.
Zira ihtilafun aleyh bir konudur. Üzerinde ittifak lazım gelmez. Bununla ilgili yüzlerce konu vardır üzerinde
ihtilaf olan. Öyle ise bir mezhep ya da bir alimi esas alıp, hemen inkar ve batıl damgasını vurmak ehli sünnet
kaidelerine uymaz.
Tarihte şaz hükümler itibar görmemiştir. Hatta bu şaz fikirler muteber alim ve sahabilere ait olsa bile. İmam
Azamın bir çok şaz fikirleri ehli sünnet tarafından kabul görmemiştir. Bu yüzden bizim ölçü alacağımız fikir
sivri ve müfrit fikirler değil, genel kabul görmüş fikirler olmalıdır. Tarihte ebcet ve cifir ilmini kabul etmeyen
alimler azınlıkta ve ekseri de şaz fikri çok olan müfrit alimlerdir. Hatta en ateşli savunucularından bazıları da
ehli sünnetin dışında olan alimlerdir. İbn-i Teymiyye gibi. Bir tarafta İmam Ali (r.a), Said Nursi, İmam Gazali,
İmam Rabbani, İbn-i Arabi, Mevlana gibi allameler, diğer tarafta ise şaz hükmünde kalan birkaç sivri ve uç
düşüncelere sahip alimler. Hangi yol güvenli sizce.
Hadis kaynaklarında ebcet ve cifir ilmine kaynak olacak ve meşruluğunu ilan edecek mahiyette hadisler
vardır.
Yine AbdulKadir Badıllı’nın çalışmasından birkaç örnek üzerinde duralım.
Birinci Örnek: Ebcedi ve tefsirini öğreniniz! Veyl olsun câhil âlime!.. Elif, Allah ve İlellah'tır. Yahud Allah
isminden bir harftir. "Ba" Allah'ın halk ve icadıdır. "Cim", Allah'ın behcetidir. "Dal" ise, Allah'ın dinidir.
Müsned-ül Firdevs 2/43
İkinci Örnek:
Yahudî âlimlerinden Ebu Yâsir bin Ahtab bir kısım yahudî âlimleriyle birlikte, Resul-i Ekrem'in (A.S.M.)
yanından geçtikleri bir sırada, Resul-i Ekrem (A.S.M.) Fatiha Sûresiyle, Bakara Sûresinin başı olan الم ذَلِكَ
خ ..الْكِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیھِ
Yâsir'e dedi ki: "Biliyor musunuz, ben Muhammed'i dinledim, ona nazil olmuş olan Kur'an'dan الم ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَخ ..رَیْبَ فِیھِ