M. Fethullah Gülen’in düşünceleri birkaç noktadan Batı düşüncesinden köklü bir biçimde ayrılır. Daha doğrusu o, Batı düşünce ve bilim geleneğine sızmış olan ideolojik ve anarşik bilgi temeline itiraz etmektedir. Öncelikle batı düşüncesindeki maddeci boyutu eleştirir. Zira batı düşüncesi vahy‑i semavîyi bilgi kaynakları arasından dışladığı için, bilgiyi maddi olgularla ve insanın duyu organları vasıtasıyla elde edilen ampirik bilgiyle sınırlamaktadır.

Türk‑İslâm Sentezi Temelinde
20. Yüzyıla damgasını vuran en temel değerler; modernleşme, çoğulculuk, birey ve dindir. Modernite bireysel ve sosyal tüm hayatı kuşatma iddiasında bulundukça, dinî, kültürel ve siyasal yeni çoğulculuk biçimleri ortaya çıktı. Modernleşme oldukça farklı biçimlerde tanımlansa da ilerleme ve küreselleşme gibi iki yan ideolojik olguyu netice verdi. Birçok kuramcı modernleşmeyi, insanın çevresi üzerinde artan “egemenliği” ve çevresine ilişkin artan “bilgisi” açısından tanımladı. “Bilgi” ile “iktidar ve egemenlik” arasında kurulan bu ilişki süper devletlere, uzak topraklar ve insanlar üzerinde yeni efendilik biçimleri kurma gücü ve imkânı sundu.